Κώστας Βασαρδάνης: Η ωραία περιπέτεια του θεάτρου

Ο Κώστας Βασαρδάνης είχε πολύ πιεσμένο πρόγραμμα τις μέρες που ήθελα να τον συναντήσω. Από τη μία έτρεχαν οι παραστάσεις του «L’ aide memoire» στο Στούντιο Μαυρομιχάλη, όπου συμπρωταγωνιστεί με τη Δάφνη Σκρουμπέλου, σε σκηνοθεσία δική του, και από την άλλη τα καθημερινά γυρίσματα για την επερχόμενη σειρά του MEGA «Οι Αθώοι». Το πρώτο παράδοξο είναι ότι εκείνος είναι κατεξοχήν θεατρικός ηθοποιός -τιμημένος και με το βραβείο Δημήτρης Χορν, παρακαλώ- και σπανίως παίζει στην τηλεόραση, οπότε έπεσα στην περίπτωση του multitasking. Το δεύτερο παράδοξο ήταν ότι ενώ τον συνάντησα ένα δευτεριάτικο απόγευμα προς βράδυ, αμέσως μετά ένα ακόμα πολύωρο γύρισμα, δεν φαινόταν καθόλου κουρασμένος. Αντιθέτως, ήταν φρέσκος και ορεξάτος να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις μου, που παρατύπως ξεκίνησαν από το αμέσως προηγούμενο θεατρικό έργο στο οποίο πρωταγωνιστούσε.

GALA: Μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες έπαιζες στο «Παντβάλ - Μια λοξή ματιά στο Υπόγειο», που ήταν εμπνευσμένο από το «Υπόγειο» του Ντοστογιέφσκι. Δύσκολο έργο;
ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΣΑΡΔΑΝΗΣ: Ηταν μεγάλη εμπειρία. Eίναι ένα μυθιστόρημα πολύ βαθύ και πολύ σύνθετο, ένας ρόλος τρομερός και πέρασα από τα χίλια κύματα για να πάρουν μια μορφή και η παράσταση και αυτό που είχα να κάνω εγώ. Αλλά μου άρεσε πολύ αυτό το ταξίδι.

G.: Αστραπιαία, πάντως, έκανες μετάβαση από τον έναν θεατρικό ρόλο στον άλλον. Εχουν κάποια σχέση μεταξύ τους;
Κ.Β.: Είναι δύο εκ διαμέτρου αντίθετα πρόσωπα, αλλά και έργα. Ο πρώτος στο «Παντβάλ» είναι ένας παρίας της κοινωνίας, ανένταχτος, άνεργος από επιλογή, πολύ φτωχός, ζει σ’ ένα υπόγειο, κρίνει τους πάντες, έχει μια πολύ προβληματική ερωτική ζωή. Ενώ ο άλλος, ο Ζαν-Ζακ στο «L’aide memoire» είναι ένας πετυχημένος δικηγόρος, απολύτως ενταγμένος στο κοινωνικό σύνολο με μια πολύ πλούσια ερωτική ζωή. Είναι κατά κάποιον τρόπο ένας μπον βιβάν. Καμία σχέση με τον άνθρωπο του «Υπογείου».

G.: Τι σε κέντρισε στο «L’aide memoire»;
Κ.Β.: Είναι ένα παράξενο έργο. Εχει στοιχεία της κλασικής ερωτικής κομεντί, κατά την οποία ένας άντρας ζει μόνος του σε ένα σπίτι και έρχεται ένας εισβολέας, μια γυναίκα, που του ανατρέπει την καθημερινότητα, τον ξεβολεύει και τον κάνει να σκεφτεί πολλά πράγματα διαφορετικά. Αυτό είναι ένα μοτίβο της ερωτικής κομεντί. Αλλά ταυτόχρονα υπάρχει και κάτι που το κάνει να ξεφεύγει από αυτό το είδος και ανοίγεται σε κάτι λίγο πιο υπαρξιακό, σε κάτι πιο μυστηριώδες σε σχέση με το παρελθόν αυτής της γυναίκας που δεν ξεκαθαρίζεται ποτέ και σε σχέση με την πολύ ακραία απόφαση του Ζαν-Ζακ στο τέλος του έργου να τα παρατήσει όλα.

G.: Ε, τώρα, γιατί μου λες το τέλος;
Κ.Β.: Είναι σπόιλερ αυτό, το ξέρω, αλλά όπως είπε κάποτε και ο μέγας Αλφρεντ Χίτσκοκ υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο σασπένς και την έκπληξη. Οτι δηλαδή μπορεί να ξέρει ο θεατής ότι ο ήρωας θα δολοφονηθεί, αλλά πραγματικά μας ενδιαφέρει να δούμε το πώς θα συμβεί αυτό.

G.: Θα σου κάνω μια κλισέ ερώτηση που θα σου την έχουν κάνει 100 φορές: πώς είναι να σκηνοθετείς τον εαυτό σου;
Κ.Β.: Καλά, 100 φορές δεν μου την έχουν κάνει, γιατί δεν έχω σκηνοθετήσει και πολλές φορές. Τον εαυτό μου είναι αρκετά εύκολο. Είχα κάνει πριν από μερικά χρόνια έναν μονόλογο, την «Ψυχολογία Συριανού Συζύγου» και τα είχα πάει μια χαρά με τον εαυτό μου. Το δύσκολο είναι να βοηθήσεις και να καθοδηγήσεις κι έναν άλλο άνθρωπο, όταν έχεις και εσένα και ως ηθοποιό και ως σκηνοθέτη. Είναι πολύ πιο δύσκολο αυτό το διπλό.

G.: Πώς είσαι λοιπόν ως σκηνοθέτης;
Κ.Β.: Αυτό που κατά κύριο λόγο έχω στο μυαλό μου και προσπαθώ, είναι να μην πιέζω πολύ τους ανθρώπους, να τους δίνω τον χώρο να αναπτύξουν πρωτοβουλία στην υποκριτική. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει κι ένα κομμάτι μου που κρίνει και έχει άποψη για κάτι που βλέπει να γίνεται. Εκεί, λοιπόν, πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία ούτως ώστε και να προσπαθήσεις να αλλάξεις κάποια πράγματα με τα οποία δεν συμφωνείς αλλά και να μην μπλοκάρεις τον άλλον.

G.: Είσαι έτσι κριτικός και ως ηθοποιός απέναντι στους συμπαίκτες σου ή στον σκηνοθέτη; Μπορεί να έρθετε σε σύγκρουση;
Κ.Β.: Με τους συμπαίκτες μου νομίζω ότι έχω καλές σχέσεις και νομίζω ότι κι εκείνοι το ίδιο θα έλεγαν. Με τους σκηνοθέτες, όμως, όχι πάντα. Γιατί αυτό που σου είπα, ότι προσπαθώ να μην κάνω στους συναδέλφους μου που έχω σκηνοθετήσει, κάποιες φορές νομίζω ότι το έχω υποστεί από σκηνοθέτη.

G.: Σε έχουν καταπιέσει δηλαδή;
Κ.Β.: Ακριβώς. Αυτό μπορεί να έχει σχέση με κάποιες υπερευαισθησίες που μπορεί να έχω εγώ ή κάποιος ηθοποιός γενικότερα, γιατί αυτό το μοτίβο της δύσκολης σχέσης μεταξύ ηθοποιού και σκηνοθέτη είναι κοινό, δεν αφορά μόνο εμένα. Εχει τύχει να φύγω από μια-δυο παραστάσεις που συγκρούστηκα πολύ, από μία με έδιωξε ο σκηνοθέτης. Αυτό έγινε πρόσφατα. Μπορεί να ακούγονται λίγο περίεργα αυτά που σου λέω, γιατί κατά κανόνα δεν έχω τόσο δύσκολες σχέσεις με τους σκηνοθέτες. Το πολύ δύσκολο είναι να προσαρμόζεσαι κάθε φορά με την καινούρια πραγματικότητα. Η εμπειρία όμως που αποκτάς με τα χρόνια σε βοηθά να το χειρίζεσαι καλύτερα και με ψυχραιμία, προσπαθώντας να είσαι ανοιχτός και να δεις λίγο ποιος είναι ο απέναντι - και ο συνάδελφος και ο σκηνοθέτης. Γενικά, όμως, θα έλεγα ότι αυτό το επάγγελμα είναι μια περιπέτεια.

G.: Τηλεόραση δεν έχεις κάνει πολύ. Γιατί;
Κ.Β.: Τα πρώτα χρόνια ήμουν σχετικά διστακτικός. Το 2009 είχα κάνει μια συμμετοχή αρκετά εκτεταμένη στον «Καρυωτάκη», έκανα τον ξάδερφό του, και ήταν μια χαρά εμπειρία. Μετά η αλήθεια είναι ότι δούλευα συστηματικά στο θέατρο, θεωρούσα ότι με ενδιέφερε περισσότερο. Δεν θα έλεγα ότι σνόμπαρα την τηλεόραση, δεν μου αρέσει αυτή η λέξη, αλλά δεν με γέμιζε και η ιδέα να παίξω πιο συστηματικά σε σειρές.

G.: Οπότε πώς και είπες «ναι» στους «Αθώους»;
Κ.Β.: Υπήρχαν τα εχέγγυα ποιότητας. Δηλαδή ένα ωραίο μυθιστόρημα του Θεοτόκη, ένας σκηνοθέτης πολύ καλός και πολύ έμπειρος, ο Νίκος Κουτελιδάκης, και ο συν-σκηνοθέτης του με έναν τρόπο, που είναι ο γιος του ο Αγγελος, με τον οποίο είχαμε συνεργαστεί πρόπερσι στον «Ορκο 2», που είχα κάνει μια συμμετοχή σε κάποια επεισόδια και ήταν επίσης μια εμπειρία καλή. Γι’ αυτούς τους λόγους, λοιπόν, είπα «ναι», αλλά και για λόγους βιοποριστικούς βέβαια, γιατί τα χρήματα στην τηλεόραση είναι καλύτερα από αυτά του θεάτρου.

G.: Γιατί αλήθεια έγινες ηθοποιός; Αλλη μία κλισέ ερώτηση.
Κ.Β.: Το ήθελα από μικρός. Υπάρχει κι ένα θέμα οικογενειακής παράδοσης, γιατί η αδερφή της μητέρας μου είναι η Νένα Μεντή, είναι η αγαπημένη μου θεία.

G.: Α, δεν το ήξερα και μάλλον θα έπρεπε.
Κ.Β.: Οχι, γιατί θα έπρεπε; Δεν έχουν συνδεθεί πολύ τα ονόματά μας και δεν έχουμε παίξει ποτέ μαζί. Και για να είμαι ειλικρινής, τα πρώτα χρόνια δεν ήθελα καθόλου να πούνε ότι κάπως με βοήθησε ένας συγγενής μου για να βρω δουλειά. Βέβαια η Νένα με βοήθησε με έναν πολύ ουσιαστικό τρόπο. Οταν θα έδινα στη δραματική σχολή, ήταν πολύ ενθαρρυντική και μου είπε ότι αξίζει να γίνω ηθοποιός. Μου είπε «Προχώρα» με Π κεφαλαίο. Και δεν το λέω με έπαρση, αλλά με συγκίνηση για τον ενθουσιασμό που έδειξε που ήθελα να γίνω κι εγώ ηθοποιός.

G.: Θα ήθελες να παίξετε μαζί;
Κ.Β.: Θα το ήθελα πολύ. Δεν είναι εύκολο. Είναι λίγο περίεργο να συναντηθείς ξαφνικά επάνω στη σκηνή με την αγαπημένη σου θεία.

G.: Και να τη σκηνοθετήσεις κιόλας…
Κ.Β.: Να τη σκηνοθετήσω, όχι. Δεν νομίζω ότι σκηνοθετείται γενικώς το συγκεκριμένο άτομο. (γελάει) Το λέω με χιούμορ και δεν νομίζω ότι θα παρεξηγιόταν αν το διάβαζε. Είναι και μια γενιά παλιότερων ηθοποιών που δεν πολυπιστεύουν στην έννοια του σκηνοθέτη, πιστεύουν πιο πολύ στην πρωτοβουλία του ηθοποιού - και σε έναν βαθμό, αρκετά σημαντικό, τους καταλαβαίνω και συμφωνώ.