Το ιστορικό δίλημμα, τα τρία προβλήματα και το «τέχνασμα» του Τραμπ με το Ιράν για να κερδίσει χρόνο

Αντιμέτωπος με το Ιράν και την προοπτική της αμερικανικής ενεργού εμπλοκής στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής είναι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, όταν η Τεχεράνη απασχολεί – δίχως επιτυχία- τον Λευκό Οίκο εδώ και επτά δεκαετίες.

Παρότι ο σημερινός Πρόεδρος των ΗΠΑ καλλιέργησε προεκλογικά την ιδέα της απεμπλοκής της χώρας του από «ανθρωπιστικές επεμβάσεις» ανά τον πλανήτη, εντούτοις το τελεσίγραφο προς την Τεχεράνη άνοιξε τη συζήτηση και μαζί την πόρτα της επιστροφής των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή, πυροδοτώντας ένα διπλωματικό μαραθώνιο.

Συγκεκριμένα, συναντήσεις με Ιρανούς αξιωματούχους θα έχουν οι υπουργοί εξωτερικών της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, προκειμένου να ανοίξει μια σοβαρή δίοδος επικοινωνίας με την Τεχεράνη.

Ανοιχτή γραμμή ΗΠΑ - Ευρώπης

Με τις ΗΠΑ παρούσες δυναμικά στο θέμα, ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάρκο Ρούμπιο είχε χθες τηλεφωνικές επικοινωνίες με τους ομολόγους τους της Γαλλίας, Ζαν-Νοέλ Μπαρό και του Ηνωμένου Βασιλείου, Ντέιβιντ Λάμι, επισημαίνοντας προς όλες τις κατευθύνσεις πως «τo Ιράν δεν μπορεί ποτέ να αναπτύξει ή να αποκτήσει πυρηνικά όπλα».

Αυτή η διατύπωση υποκρύπτει και την «κόκκινη γραμμή» της Ουάσιγκτον, η οποία είναι φέρεται ενήμερη για τη διπλωματική πρωτοβουλία των τριών Υπουργών Εξωτερικών, αλλά εξακολουθεί να πιέζει την Τεχεράνη να λάβει άμεσες αποφάσεις.

Πίεση στη διαπραγμάτευση

Αυτό το νόημα είχε, κατά πολλούς αναλυτές, το τελεσίγραφο δύο εβδομάδων που έθεσε ο Ντόναλντ Τραμπ προς το Ιράν, αποβλέποντας στην κλιμάκωση στην άσκηση πίεσης προς την Τεχεράνη να δεχθεί όρους σε μια διαπραγμάτευση, που μέχρι στιγμής αρνείται.

Στην άσκηση πίεσης συνηγορεί και η συγκέντρωση αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων τις τελευταίες ώρες στην περιοχή, πυροδοτώντας σενάρια για άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ σε μια στρατιωτική επιχείρηση.

Το «ιστορικό δίλημμα»

Η πιθανή στρατιωτική δράση των ΗΠΑ εναντίον ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων επικρέμεται δηλαδή ως απειλή με ζητούμενο μια έσχατη συμφωνία για την εξάλειψη του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.

Αυτό, ωστόσο, είναι και το «ιστορικό δίλημμα» του Τραμπ, ο οποίος γνωρίζει ότι μόνο οι ΗΠΑ έχουν την ικανότητα να καταστρέψουν ενδεχομένως το ιρανικό πυρηνικό εργοστάσιο στο Φόρντοου χρησιμοποιώντας βόμβες καταστρέφουν τα καταφύγια, υπό τον κίνδυνο να οδηγήσουν αυτόματα στη γενίκευση της σύρραξης στην Μέση Ανατολή.

Όταν, μάλιστα, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει να αντιμετωπίσει 3 προβλήματα:

· Τους Γερουσιαστές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος που εμφανίζονται μοιρασμένοι απέναντι σε μια άμεση αμερικανική στρατιωτική επιχείρηση,

· Την εκλογική του βάση, η οποία είναι διχασμένη και σε ένα μεγάλο βαθμό επιθυμεί να αποτελεί προτεραιότητα του Προέδρου των ΗΠΑ μόνο η Αμερική,

· Τα αμερικανικά ΜΜΕ, συστημικά και μη, καθώς ακόμη και μέσα μαζικής ενημέρωσης ή σχολιαστές που υποστηρίζουν τον σημερινό Πρόεδρο δεν φαίνονται διατεθειμένοι να στηρίξουν χωρίς όρους και κυρίως χωρίς χρονικούς περιορισμούς μια νέα επέμβαση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.

Πολύ περισσότερο, όταν ο σημερινός Πρόεδρος των ΗΠΑ απέρριψε τη συμφωνία της διοίκησης Ομπάμα για περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, ενώ εμφανίστηκε αμφίσημος προ ημερών, όταν ρωτήθηκε εάν οι ΗΠΑ θα «επιστρέψουν» στρατιωτικά στο Ιράν.

«Δεν ξέρεις καν ότι θα το κάνω. Δεν ξέρεις. Μπορεί να το κάνω, μπορεί και όχι. Δηλαδή, κανείς δεν ξέρει τι θα κάνω» απάντησε ο Αμερικανός Πρόεδρος, αποστροφή που ερμηνεύτηκε και ως παράθυρο εξεύρεσης διπλωματικής λύσης, εάν το καθεστώς της Τεχεράνης εμφανιστεί διατεθειμένο να εγκαταλείψει το πυρηνικό του πρόγραμμα με αντάλλαγμα την επιβίωσή του.

Κερδίζοντας χρόνο

Αν και ο Ντόναλντ Τραμπ αρέσκεται στα τελεσίγραφα, όπως συνέβη στο θέμα των δασμών, δεν αποκλείεται αυτό που απεύθυνε προς την Τεχεράνη να αποτελεί ένα τέχνασμα, προκειμένου οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις να προετοιμαστούν κατάλληλα για μια επίθεση, αλλά ακόμη και για ψυχολογική επιχείρηση πίεσης του Ιράν.

Για ορισμένους αναλυτές, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είναι βέβαιο ότι έχει «κλειδώσει» τη στάση που θα κρατήσει τελικά και το εάν θα αποτολμήσει μια στρατιωτική απάντηση προς την Τεχεράνη, δίνοντας χώρο και ρόλο στην «μεγάλη σκακιέρα» και προς την Ευρώπη.

Επένδυση στη διπλωματία

Ήδη, οι υπουργοί Εξωτερικών της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας βρίσκονται σήμερα στη Γενεύη, για να πραγματοποιήσουν συνομιλίες με Ιρανούς εκπροσώπους, ενώ έχουν ενημερωθεί για τις λεπτομέρειες της τελευταίας συμφωνίας που προσφέρθηκε στο Ιράν, την οποία η Τεχεράνη τελικά απέρριψε πριν ξεκινήσουν οι ισραηλινές επιδρομές.

Αν και η Ουάσιγκτον δεν αναμένει θεαματικά αποτελέσματα από τις σημερινές συνομιλίες, το σίγουρο είναι ότι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θα μεταφέρουν το μήνυμα «αποφασιστικότητας» των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πυρηνικού προγράμματος της χώρας τους.

Στο πλαίσιο αυτό, «πρόκειται για μια συνάντηση μεταξύ Ευρωπαίων ηγετών και του Ιράν. Ο Πρόεδρος υποστηρίζει τις διπλωματικές προσπάθειες των συμμάχων μας που θα μπορούσαν να φέρουν το Ιράν πιο κοντά στην επίτευξη της συμφωνίας του», ανέφερε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να επενδύει τώρα χρόνο και διπλωματικό κεφάλαιο στην επίτευξη λύσης με τη μεσολάβηση της διμερούς διπλωματίας.

Σε σημείο που ο Λευκός Οίκος να αναμένει από την σημερινή συνάντηση των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ με τους Ιρανούς αξιωματούχους την «ετυμηγορία» τους, δηλαδή την ανίχνευση των προθέσεων της Τεχεράνης απέναντι στη δεκτικότητα που θα μπορούσε να δείξει απέναντι σε μια νέα απόπειρα συμφωνίας, πριν η Ουάσιγκτον πατήσει το κουμπί μιας στρατιωτικής επιχείρησης.